Nga Saimir Z. Kadiu

Robert James Fischer (9 mars 1943 – 17 JANAR 2008)

Bobby Fischer, kampioni me i madh i shahut, shahisti qe ia dha fund hegjemonise sovjetike ne shah pas nje dominimi gjysemshekullor, u shua 15 vjet me pare ne moshen 64 vjecare.

Si kampioni i 11-të i botës nga 1972-75, Bobby Fischer ndërpreu hegjemoninë sovjetike të shahut ne periudhen e Luftës së Ftohtë.

Talenti i tij fenomenal ishte i dukshem që në moshë të re. Ai fitoi US Open në 1957 dhe ishte shahisti më i ri që fitoi vendin e parë në kampionatin e shahut të SHBA në 1957/58.

Ai do të fitonte të tetë kampionatet e shahut të Shteteve të Bashkuara në të cilat mori pjesë, dhe në garën 1963/64 ai u bë i vetmi lojtar që arriti një rezultat perfekt në këtë event.

Libri i tij “60 Lojërat e mia të paharrueshme” (1969), konsiderohet gjerësisht si një nga pjesët më të rendesishme të literatures së shahut.
Ai dha një kontribut të vlefshëm në teorinë e hapjes dhe ishte i njohur për përgatitjen e tij të hapjes dhe teknikën e fundit të lojës.
Megjithatë, Fischer mbahet mend më së miri për fitoren e tij në Kampionatin Botëror të vitit 1972, duke mundur Boris Spassky në ndeshjen më të famshme të kohëve moderne.

Nga viti 1970 deri në vitin 1971, Fischer fitoi 20 ndeshje radhazi në garat kualifikuese të kampionatit botëror – një rekord i të gjitha kohërave. Këto përfshinin fitore ndaj lojtarëve të klasit botëror si Mark Taimanov dhe Bent Larsen.

Pas mposhtjes së ish-kampionit botëror Tigran Petrosian në Ndeshjen e Kandidatëve të vitit 1971, pati një diferencë rekord prej 125 pikësh midis vlerësimeve të lojtarit numër një të renditur Fischer dhe Spasskit, lojtarit të renditur të dytë.
Fischer e mundi Spasskin pas 21 ndeshjesh.

Ngritja e tij emocionuese në majat e botës së shahut dhe fitorja e tij historike në “Ndeshjen e Shekullit” e rritën shumë popullaritetin e shahut në Shtetet e Bashkuara. Fitorja e Fischer në kampionatin botëror ishte veçanërisht mbresëlënëse duke pasur parasysh se lojtarit amerikan i mungonte mbështetja shtetërore që Bashkimi Sovjetik u ofroi kampionit të tij.

Spasski kishte 6 keshilltare me vete te kryesuar nga ish Kampioni i Botes Tal.

Ne kohen e kesaj finaleje ne SHBA kishte vetëm 5000 lojtarë të regjistruar. Ne BS kishte pesë milionë shahiste te regjistruar.
Fischer refuzoi të mbronte titullin e tij të kampionatit botëror në vitin 1975, duke u tërhequr nga skena e shahut deri në vitin 1992, kur u përball – dhe mundi – Spassky në një revansh jozyrtar në Jugosllavi.

Meqenëse ai vend ishte në atë kohë nën një embargo të Kombeve të Bashkuara, pjesëmarrja e tij shkeli një urdhër ekzekutiv të Presidentit George H.W. Bush dhe Fischer kaluan pjesën tjetër të jetës së tij në mërgim për t’i shpëtuar ndjekjes penale në Shtetet e Bashkuara.